O trastorno bipolar

ADVERTENCIA: O diagnóstico e o tratamento por un psiquiatra son imprescindibles no trastorno afectivo bipolar. A información doutro paciente, dun libro ou dunha páxina de internet non debe usarse, en ningún caso, como pretexto para a automedicación ou para un abandono unilateral do tratamento.

O texto que segue é unha descripción sinxela e coloquial da enfermidade; podedes encontrar información máis extensa, profunda e científica na nosa páxina de libros e vídeos.

O trastorno afectivo bipolar (TAB), máis coñecido como trastorno bipolar (TB), é o termo usado no diagnóstico dunha enfermidade mental do tipo “trastornos do estado de ánimo” que se manifesta mediante fases (episodios) de manía (ou hipomanía) e depresión, que alternan cun estado “normal” chamado eutimia. O antigo diagnóstico das persoas con TAB era psicose maníaco-depresiva (PMD), pero esa denominación mostrouse impropia, porque hai moitos casos de TAB sen síntomas psicóticos e sen manía.

Os síntomas do TAB, á vista dun episodio illado, poden confundir incluso ós especialistas, que ás veces diagnostican depresión, esquizofrenia ou un trastorno da personalidade. Por iso é fundamental que o enfermo vaia á consulta acompañado por unha persoa referente, un familiar ou achegado que conviva con el ou que coñeza ben a súa traxectoria vital. A “historia clínica” establecida coas informacións do enfermo e do referente permitirá ó psiquiatra un diagnóstico e un tratamento adecuados, minimizando o risco de recaídas e os efectos adversos da medicación.

Nos episodios de manía ou de hipomanía o pensamento, a fala e a actividade xeral aceléranse, a autoestima está esaxeradamente elevada, a persoa dorme menos, móstrase hiperactiva, irritable, desinhibida, e frecuentemente perde o control da súa conducta, destacando o descontrol na planificación da súa vida, nos seus gastos e na súa sexualidade. A actividade da persoa pode chegar a extremos nos que o pensamento ou a percepción perden o contacto coa realidade: son os síntomas psicóticos (delirios e alucinacións).

Nos episodios de depresión o cadro é o contrario. A actividade redúcese, a autoestima está esaxeradamente diminuída, a persoa dorme máis, elle un esforzo incluso saír da cama. Os pensamentos son cada vez máis negativos. Nos casos graves a persoa pode ter pensamentos relacionados coa morte e incluso chegar ó suicidio.

Tamén pode haber episodios mixtos, nos cales aparecen xuntos síntomas típicos da manía e síntomas típicos da depresión.

Repetimos: esta descripción non reflicte a diversidade que existe na práctica. Por exemplo, nun episodio depresivo pode aparecer insomnio en lugar de hipersomnia. Cada persoa ten unhas predisposicións e unhas circunstancias ambientais particulares. Isto conleva que cada persoa experimente síntomas distintos e responda ós tratamentos de forma distinta. Vale recorda-lo tópico “máis que enfermidades, o que hai son enfermos”. O diagnóstico é unha ferramenta para describir un conxunto de síntomas, unha enfermidade, e é útil no seu tratamento, pero a etiqueta que o psiquiatra lles pon a eses síntomas e a esa enfermidade non debe interpretarse como unha etiqueta ou un estigma que se lle pon á persoa.

O TAB ten unha base orgánica (probablemente unha disfunción no sistema límbico, parte do cerebro que regula, entre outras cousas, o estado de ánimo) e unha compoñente xenética (soe haber varios casos de TAB nunha mesma familia), pero a súa primeira manifestación (debut) pode desencadearse cunha situación de estrés ou polo consumo de drogas. Aínda que o TAB é, a partir do seu debut, unha enfermidade crónica, podemos vivilo con relativa normalidade se seguímo-las cinco regras básicas, e para isto a psicoeducación será unha axuda moi importante:

  1. Tratamento farmacolóxico (que prescribe o psiquiatra).
  2. Non consumir alcohol nin drogas.
  3. Horarios regulares de sono.
  4. Realizar actividades estructuradas.
  5. Aprender a detecta-los síntomas de recaída.

Este último punto é importantísimo: o enfermo e os seus achegados deben coñecer aqueles síntomas que poden indicar unha recaída. En episodios depresivos, se consultamos cun especialista a tempo (incluso no servizo de urxencias), un axuste da medicación ou unha psicoterapia adecuada poden evitar que os pensamentos de morte sigan empeorando, e quizá evitemos un suicidio.

En episodios maníacos ou hipomaníacos, unha consulta a tempo pode evitar que o enfermo malgaste os seus aforros ou hipoteque as súas propiedades en proxectos irracionais (prodigalidade). Pode evitar que perda o seu emprego, que sufra unha ruptura de parella, que poña en perigo a súa integridade física e a dos demais conducindo de forma inapropiada, que cometa calquera outro delicto, que acabe ingresando involuntariamente nunha unidade psiquiátrica de agudos, co sufrimento que iso leva aparellado, etcétera.

 

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará